Trong năm vừa qua những vụ tai nạn cháy nổ xảy ra gây nên những hậu quả nghiêm trọng về tính mạng con người và của cải. Không chỉ những công ty, xí nghiệp sản xuất bốc cháy, mà ngày càng nhiều những mối hiểm họa cháy xuất phát từ chính ngồi nhà mà bạn đang sinh sống, luôn tiềm ẩn những nguy cơ cháy nổ. Đặc biệt hiện tại khi mà tốc độ đô thị hóa ngày càng lớn  mà có những mối nguy hiểm rất đơn giản xảy ra từ chính thói quen sinh hoạt hằng ngày, mà chúng ta không hề nghĩ đến rằng chính chúng sẽ gây nên hỏa hoạn.

 Trước thực trạng đau lòng này, mỗi chúng ta cần phải trang bị cho bản thân kiến thức cơ bản về các nguyên nhân gây cháy nổ. Từ đó, mà tích lũy kinh nghiệm giúp bản thân các biên pháp phòng chống cháy nổ và xử lí khi xảy ra hỏa hoạn cho cả gia đình và cộng đồng.

I. NGUYÊN NHÂN GÂY CHÁY NỔ

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến cháy nổ khắp nơi trên thế giới. Nhìn chung, sau khi tổng hợp lại từ các vụ cháy trước đây thì nguyên nhân gây cháy nổ thường gặp là:

1. Các yếu tố khách quan do thời tiết

Biến đổi khí hậu toàn cầu làm cho trái đất ngóng dần lên, đặc biệt là vào mùa khô tại nước ta. Dưới những hôm nắng nóng đỉnh điểm nhiệt độ ngoài trời có thể lên trên 40 độ C (tùy vào từng khu vực địa lý). Tạo điều kiện cho các vật dễ bốc cháy do nhiệt độ cao như diêm, gỗ khô, gỗ thông, dăm bào, giấy, vải hóa học,… gây ra cháy.

Một vài nguyên nhân cháy nổ do thời tiết là do sét đánh, tia lửa sét, tia bức xạ (ánh nắng mặt trời) vô tình kết hợp với thấu kính lồi hội tụ sức nóng rọi vào các vật dễ cháy theo thời gian tia sáng tưởng chừng vô hại này sẽ tạo nên mồi lửa, tiềm tàng nguy cơ cháy.

2. Nguồn điện

Nhu cầu sử dụng điện tăng cao để làm mát, đây là nguy cơ tiềm ẩn gây ra các vụ cháy nổ. Nguyên nhân gây cháy nổ điện là do điện được sử dụng quá công suất dễ gây ra quá tải, chập cháy điện, dòng điện tăng cao làm nóng và cháy dây dẫn…

Ngoài ra, chập điện còn xảy ra do cầu dao điện bị chạm mạch, chập điện, hư, cũ không còn đảm bảo chất lượng và an toàn. Đây là nguyên nhân cháy nổ phổ biến thường gặp tại nước ta.

3. Cháy nổ hóa học

Nguyên nhân gây cháy nổ trong phòng thí nghiệm: Phòng thí nghiệm là nơi chứa chiều các chất hóa học khác nhau để phục vụ quá trình làm việc khoa học, nếu sơ xảy để các chất kết hợp với nhau không đúng, hoặc bất cẩn rò rỉ gây ra phản ứng hóa học có thể trở thành tác nhân dẫn đến cháy nổ.

Nguyên nhân gây hiện tượng cháy nổ hoá học tại các nhà máy hóa chất, khu vực có chất hóa học gây cháy nổ: có thể nói các công xưởng nhà máy hóa chất, trạm xăng dầu,… là những nơi chưa đựng nguy cơ cháy nổ vô cùng nguy hiểm và gây hậu quả nghiêm trọng nếu sơ suất không đảm bảo quy trình nghiêm ngặt. Có thể nói chỉ cần một mồi lửa, nhiệt độ chênh lệch không phù hợp, cất xúc tác nguy hại có thể gây ra hiện tượng cháy nổ sức tàn phá khủng khiếp trong gang tấc.

4. Cháy nổ vật lý

Ma sát tĩnh điện giữa hai hay nhiều vật với nhau như ma sát mài,… sẽ sinh một nhiệt, nhiệt khi ấy đủ mạnh sẽ gây ra cháy.

Áp suất thay đổ đột ngột làm chênh lệch quỹ đạo thông thường của một vật cũng là nguy cơ rất dễ gây nên cháy nổ. Ví dụ: Chất pH3 sẽ gây nổ khi áp suất riêng của chúng bị giảm xuống.

II. GIẢI PHÁP PHÒNG NGỪA

Với thực trạng hỏa hoạn đang ngày xuất hiện càng nhiều tại Việt Nam ở mức đáng báo động. Mỗi cá nhân cần tìm hiểu và nâng cao nhận thức về phòng chống cháy nổ để hạn chế tối đa nguy cơ gây cháy nhằm bảo vệ sức khỏe và tài sản cho gia đình và cộng đồng tốt hơn. Dưới dây là các biện pháp phòng chống cháy nổ đơn giản nhưng mang lại hiệu quả cao nhất:

- Trang bị các thiết bị phòng cháy chữa cháy cần thiết.

- Tham gia các buổi diễn tập, tập huấn kĩ năng phòng cháy chữa cháy.

- Kiểm tra và bảo trì các thiết bị điện đảm bảo an toàn, sử dụng điện đúng trọng tải, công suất của thiết bị.

- Bố trí các thiết bị điện, bếp đun nấu và khi vực làm việc phù hợp, đảm bảo an toàn.

- Tắt bếp, các thiết bị điện khi không sử dụng.

- Để lửa tránh xa các vật có nguy cơ cháy, khi hàn, nấu ăn (các hoạt động sinh ra lửa, nhiệt lớn) cần tránh xa khu vực có đồ dễ cháy nổ.

- Không sản xuất, lưu trữ,…các chất dễ gây cháy nổ trái phép.

- Các công trình công cộng, kinh doanh phải đảm bảo tuân thủ các quy định về chòng cháy chữa cháy.

- Khi có sự cố gas bị rò rỉ, cần nhanh vặn khóa vòi van và mở các cửa để lưu thông khí. Tuyệt đối không được kích hoạt bất kì thiết bị điện nào vì sẽ là điều kiện đủ làm nổ bình gas.

- Khi xảy ra sự cố về hỏa hoạn hãy gọi ngay cho 114 – lực lượng Cảnh Sát PCCC gần nhất để được hỗ trợ kịp thời.

- Khi mới phát hiện xảy ra hỏa hoạn, cần nhanh tay cúp cầu dao điện bằng một cây gậy gỗ hoặc một vật cách điện (lưu ý không được sử dụng tay không thực hiện).

- Không được dập nước bằng nước đối với cháy do xăng dầu vì sẽ làm lửa không tắt mà lan rộng hơn. Trường hợp này nên dùng cát hoặc thiết bị chuyên dụng.